Bilimde dönüşüm… Üniversiteler dataları blokzincir depolarında saklıyor

Akademik kurumlar yıllar süren araştırmalar sonucunda elde edilen bilgilere konut sahipliği yapıyorlar. Bu çalışmalardan elde edilen datalar, dünyadaki en kıymetli bulgular ortasında yer alıyor. Birçok üniversite, merkezi bilgi depolarını blokzincir tabanlı depolarla değiştirmeye başladı. Merkezsizleştirilmiş data depolamaya geçişin arkasında kıymetli bilgileri daha inançta ve kolay ulaşılabilir biçimde koruma etme talebinin yer aldığı belirtiliyor.

Merkezsizleştirilmiş Web için Filecoin Vakfı’ndan (FFDW) Danny O’Brien, dataların idaresini kolaylaştırmak maksadıyla projeler geliştirdiklerini belirtiyor. O’Brien, akademik kurumlar tarafından depolanan dataların, merkezi depolama modelleri nedeniyle kaybolma riski taşıdığına işaret ediyor. O’Brien yakın vakitte yaptıkları bir ankete göre, Amerikalıların %71’inin silinmiş kontaklar yahut kilitli online hesaplar üzere zorluklar nedeniyle bilgi ve kayıtlarını kaybettiğini belirtiyor.

MIT, Harvard, Berkeley…

Üniversitelerin, araştırmaların datalarının kaybını önleyebilmek için merkezsizleştirilmiş data depolama modellerine geçmeye başladığına vurgu yapan O’Brien, bahse husus eğitim kurumları ortasında Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Harvard Üniversitesi, California Üniversitesi, Berkeley, Stanford Üniversitesi, South Carolina Üniversitesi üzere okulların yer aldığını belirtti.

Blokzincir depolama, evrakları depolamak için dünya genelinde kullanılmayan sabit disk alanını kullanan merkezsizleştirilmiş bir data saklama usulü olarak tanımlanıyor. Bu usul, merkezi bulut depolama yoluna alternatif bir altyapı. Dağıtık defter teknolojisine dayanıyor. Dağıtık defter teknolojisi ise, kesimlere ayrılmış bilgilerin, şifrelenmiş bir biçimde birden fazla ağda saklanmasına verilen isim.

Merkezsizleştirilmiş data depolama sistemleri ise şöyle çalışıyor:

1. Kullanıcı, belgesini depoya yüklüyor;
2. Dosya şifreleniyor;
3. Şifrelenmiş belge modüllere ayrılıyor;
4. Parçalar, depo ağındaki çoklu depo devrelerine saklanıyor.

O’Brien, MIT’nin şu an FFDW ile üç yıllık bir proje üzerinde çalıştığını belirterek, bahse bahis projenin, merkezsizleştirilmiş teknolojinin MIT’nin Açık Öğrenme programlarını nasıl destekleyebileceğini araştırmayı amaçladığını vurguladı.

Blokzincir tabanlı depoların, büyük datalara ulaşımı kolaylaştırdığı söz edilmekte. Fotoğraf: Freepic

Utah Üniversitesi de merkezsizleştirilmiş depo sistemini kullanan akademi kurumları ortasında yer alıyor. Üniversitenin Bilgisayar Bilimleri Bölümü’nde çalışmalar yürüten Valerio Pascucci, kurum bünyesindeki Uç Data İdaresi Tahlili ve Görüntüleme Merkezi’nin mevcut merkezi altyapısını tamamlamak için Seal Storage isimli bir sistemle çalıştığını söylüyor. Seal Strorage ise, merkezsizleştirilmiş bir bulut depolama platformu.

Pascucci, Seal Storage tarafından sağlanan modelin, kendisine ve çalışma arkadaşlarına dataları demokratikleştirme maksatlarını ilerletme imkanı sağladığını tabir ediyor. Böylelikle bilimsel bilgilere kolay erişim için yeni düzenekler oluşturmayı planladıklarını kaydeden Pascucci, bu hususta yürüttükleri çalışmaları ise şöyle örneklendiriyor:

“Genelde küçük üniversiteler ve dezavantajlı kuruluşlar, çalışmalar yapabilmek için gereken datalara erişemediklerinden bilimsel araştırmaların dışında kalıyorlar. Örneğin, NASA, ‘Pleiades’ isimli en büyük üstün bilgisayarında 3 petabayttan daha büyük bir açık iklim bilgi seti saklıyor. Lakin bilgiyi kullanmak isteyen rastgele biri, bu dataları işlemek için Pleiades’te özel bir hesaba ve bilgiyi işlemek için gereken eğitime sahip olmalı. NASA’nın bilgilerini ‘OpenVisus’ yaklaşımıyla yine düzenledik ve merkezsizleştirilmiş depolama aracılığıyla bilgilerin dağıtımına, interaktif olarak işlenmesine ve keşfedilmesine imkan tanıdık.”

‘Blokzincir tabanlı depolar çok karmaşık’

Basit halde tabir etmek gerekirse, merkezsizleştirilmiş bilgi depolama modellerinde dosyalamanın klasik hale uygun yapılması gerekiyor. Yani blokzincirde haritalama ve etiketleme süreçleri klâsik tekniğe uygun yapılmalı ama bu süreçler çok karmaşık. Öte yandan bir bilginin blokzincirde hangi blokta bulunduğunu bilmek, merkezsizleştirilmiş depolama teknolojisinin yararlarından tam olarak yararlanmanın kilit noktası. O nedenle bu hizmeti sunanlar, bahse husus zorlukların üstesinden gelebilmek, yani müşteri datalarının blokzincirde nerede olduğunu gerçek bir formda takip etmek için yaratıcı yazılım stratejilerine muhtaçlık duyuyorlar.

Kaynaklar: Cointelegraph, techtarget.com